Wat is menopauze? 
Menopauze is het natuurlijk proces van het wegvallen van de vruchtbaarheid rond de leeftijd van 50-51 jaar, door het feit dat de voorraad eicellen bij de vrouw opgebruikt is. Dit gaat ook gepaard met het wegvallen van de vrouwelijke hormonen. 

Hoe komt het dat een vrouw in menopauze gaat?
De oorzaak  van menopauze is biologisch bepaald: elke vrouw wordt geboren met een voorraad eicellen, die elke maand daalt (ook onder 'de pil'). Rond de leeftijd van 50 jaar is die voorraad quasi opgebruikt. De vrouw kan geen nieuwe eicellen aanmaken. Bovendien is de productie van vrouwelijk hormoon gekoppeld aan de eicel. Dus: Geen eicellen = geen hormoon

Bestaat er ook "menopauze" bij de man: een penopauze?
Bij de man is het heel anders: Enerzijds produceert de man dagelijks nieuwe zaadcellen, anderzijds staat de productie van mannelijk hormoon los van de zaadproductie. Dit in tegenstelling tot hoe het is bij de vrouw. Beide processen stoppen niet bij het ouder worden. De hormoonproductie daalt wel lichtjes maar niet zo ernstig als bij de vrouw. Een echt hormoontekort bij de man doet zicht slechts voor bij 5% van de mannen, die dan ook een peno-pauze ervaren. 

Waarom wil men, meer dan vroeger, de menopauze in de kijker brengen? 
Menopauze creëert bij 3 op 4 vrouwen een probleem, gaande van lichte ongemakken tot ernstige last die hun levenskwaliteit beïnvloedt. Het probleem van menopauze bij de vrouw neemt toe in belang, omdat vrouwen veel ouder worden dan hun reproductieve leeftijd of ovariele leeftijd, wat in vroegere tijden minder het geval was. Met een levensverwachting tot meer dan 80 jaar moeten ze het een derde van hun leven stellen zonder hun vrouwelijk hormoon. Dat brengt de nodige vervelendheden met zich mee. Het wegvallen van de vruchtbaarheid rond de leeftijd van 50 jaar zal voor de meeste vrouwen wel aanvaardbaar zijn. Doch, omdat het geslachtshormoon een brede waaier van effecten heeft op het lichaam van de vrouw, zal het wegvallen hiervan ook heel wat ongemakken met zich meebrengen (opvliegers, nachtzweten, gewichtsproblemen, urinaire klachten, vaginale droogte, gezondheidsrisico's zoals botontkalking en hart - en vaatziekten). De ongemakken kunnen heel compromitterend zijn voor de maatschappelijke rol van heel wat vrouwen(net zoals mannen), na de leeftijd van 50 jaar. Heel wat vrouwen durven er niet over praten, of ondergaan lijdzaam de ongemakken. 

Wat zeggen onderzoeken en bevragingen? 
Bevragingen hebben inderdaad uitgemaakt dat er meer dan ooit nood is aan duiding van de menopauze en de behandeling ervan. Menopauze is een realiteit voor welke vrouw en mag geen taboe zijn. Dit biologisch gegeven met al zijn gevolgen moeten openlijk erkend zijn en bespreekbaar gemaakt worden. Ofschoon er niet alleen bij vele mannen, doch ook bij zeer veel vrouwen misvattingen en perceptieproblemen rond bestaan. Anderzijds hoeft menopauze  geen fataliteit te zijn, die men lijdzaam en zwijgzaam moet ondergaan. Reeds in de jaren 60 is men grootschalig gestart met de behandeling van menopauze met vrouwelijk hormoon (hetgeen de vrouw zelf niet meer aanmaakt).

Levenskwaliteit is het criterium, samen met veiligheid.
Vrouwen met een beetje ongemakken die weinig storend zijn, kunnen hiermee goed leven en functioneren en zodoende een behandeling niet als noodzakelijk vinden. 
Echter als kwaliteit van het leven moet inboeten voor ongemakken, dan zou het fout zijn om niet te behandelen. Uiteraard er aan strenge veiligheidsvoorwaarden wordt voldaan. Die strenge spelregels in de behandeling maken dat vrouwen zich veilig mogen voelen als zij in aanmerking komen voor deze behandeling en hiervoor kiezen. Vandaar de uitspraak van menopauze-expert Professor Serge Rozenberg: Use it, if you need it. 

Heeft een hormoonbehandeling een invloed op bijvoorbeeld een hoger risico op borstkanker? 
De juiste fine-tuning van deze behandeling is reeds tientallen jaren bezig. De uitschieter hiervan is een grote Amerikaanse studie in 2002. De studie beschouwde de behandeling als riskant. Bijgevolg stopten heel wat vrouwen de hormoonbehandeling. We weten echter dat die studie slechts één bepaalde soort van hormoontherapie onderzocht en dat de studiegroep van vrouwen met een leeftijd ver boven de 50 jaar het uitgangspunt was. De fout die men maakte was een veralgemening van die heel specifieke studiegegevens. De resultaten waren wel juist, doch enkel voor dat soort homoontherapie en voor die leeftijdsgroep van vrouwen. Men heeft er ook wel positieve lessen uitgetrokken. 
- Indien men hormoontherapie geeft aan de juiste leeftijdsgroep, het juiste type hormoon (zo natuurlijk mogelijk) en in de laagste dosis, dan zijn de risico's van hormoontherapie grotendeels te vermijden. Alzo krijgt een aangepaste therapie een verantwoorde plaats in de aanpak van menopauze, want het is nog steeds de meest efficiënte therapie om menopauze-ongemakken te bestrijden. De lat wordt weliswaar zeer hoog gelegd en de regels zijn streng om deze therapie veilig te houden. Anderzijds, zou het fout zijn om aan vrouwen met ongemakken en veel weerslag op hun levenskwaliteit deze therapie te ontzeggen. 

Zijn er alternatieve, niet-hormonale middelen, en die even efficiënt? 
Er is een zeer groot aanbod aan alternatieve middelen. Ze zullen nooit even efficiënt zijn zoals de hormoonbehandelingen. Bovendien zijn van veel van deze middelen het effect nog niet onderzoeksmatig bewezen. Voor voedingssupplementen moet wettelijk het bewijs van werkzaamheid niet aangeleverd worden. Vaak is er zelfs geen echt effect (placebo-effect). Om het als patiënt te weten of het werkt, moet men het proberen voor zichzelf. Het meest veelbelovende is het pollenextract en soja. Men moet deze plantaardige producten  wel vijf weken innemen alsvorens men effect kan verwachten. Ook zijn er medicijnen (voor hypertensie, blaasprikkeling, depressie) die vapeurs doen verminderen. Maar weet dat ook deze middelen nevenwerkingen hebben.